AP) – Ndërsa Evropa po i afrohet dimrit në grahmat e një krize energjie, zyrat po bëhen më të ftohta. Statujat dhe ndërtesat historike po errësohen. Bukëpjekësit që nuk mund të përballojnë ngrohjen e furrave të tyre po flasin për mbylljen, ndërsa kultivuesit e frutave dhe perimeve përballen me lënien e serrave pa i punuar.
Në Evropën Lindore më të varfër, njerëzit po grumbullojnë dru zjarri, ndërsa në Gjermaninë më të pasur, pritja për një pompë nxehtësie që kursen energji mund të zgjasë gjysmë viti. Dhe bizneset nuk e dinë se sa më shumë mund të kursejnë.
Me kosto të larta dhe furnizime të kufizuara energjie, Evropa po zbaton programe ndihme dhe ka në plan të shkundë tregjet e energjisë elektrike dhe të gazit natyror, ndërsa përgatitet për rritjen e përdorimit të energjisë këtë dimër. Pyetja është nëse do të jetë e mjaftueshme për të shmangur racionimin e imponuar nga qeveria dhe ndërprerjet e energjisë pasi Rusia ndaloi gazin natyror të nevojshëm për ngrohjen e shtëpive, funksionimin e fabrikave dhe prodhimin e energjisë elektrike në një të dhjetën e asaj që ishte përpara pushtimit të Ukrainës.
Varësia nga Rusia
Varësia e Evropës nga energjia ruse e ka kthyer luftën në një krizë energjetike dhe ekonomike, me çmimet që u rritën në nivele rekord në muajt e fundit dhe u luhatën jashtëzakonisht.
Si përgjigje, qeveritë kanë punuar shumë për të siguruar furnizime të reja dhe për të kursyer energjinë, me objektet e ruajtjes së gazit tani 86% të mbushura përpara sezonit të ngrohjes dimërore, duke tejkaluar objektivin prej 80% deri në nëntor. Ato janë zotuar të ulin përdorimin e gazit me 15%, që do të thotë se Kulla Eifel do të zhytet në errësirë mbi një orë më herët se normalisht, ndërsa dyqanet dhe ndërtesat do t’i fikin dritat gjatë natës ose do të ulin termostatet.
Aftësia e Evropës për të kaluar dimrin mund të varet përfundimisht nga sa ftohtë është dhe çfarë ndodh në Kinë. Mbylljet që synojnë ndalimin e përhapjes së COVID-19 kanë lënë pa punë pjesë të mëdha të ekonomisë së Kinës dhe kanë nënkuptuar më pak konkurrencë për furnizimet e pakta të energjisë.
Kancelari gjerman, Olaf Scholz, tha këtë muaj se përgatitjet e hershme nënkuptojnë se ekonomia më e madhe e Evropës është “tani në një pozicion në të cilin ne mund të shkojmë me guxim dhe kurajë në këtë dimër, në të cilin vendi ynë do ta përballojë këtë”.
“Askush nuk mund ta kishte thënë këtë tre, katër, pesë muaj më parë, apo në fillim të këtij viti”, shtoi ai.
Edhe nëse ka gaz këtë dimër, çmimet e larta tashmë po i shtyjnë njerëzit dhe bizneset të përdorin më pak dhe po i detyrojnë disa fabrika me energji intensive si prodhuesit e qelqit të mbyllen.
Vendet kanë ndarë 500 miliardë euro për të lehtësuar faturat e larta të shërbimeve që nga shtatori 2021, sipas një analize nga Instituti i Mendimit Bruegel në Bruksel, dhe ata po shpëtojnë shoqëritë që nuk mund të përballojnë blerjen e gazit për të përmbushur kontratat e tyre.
Qeveritë kanë rreshtuar furnizime shtesë me gaz nga tubacionet që shtrihen deri në Norvegji dhe Azerbajxhan dhe kanë rritur blerjen e tyre të gazit natyror të lëngshëm të shtrenjtë që vjen me anije, kryesisht nga SHBA-ja.
Ndërhyrja në treg
Në të njëjtën kohë, BE-ja po peshon ndërhyrjet drastike si taksimi i fitimeve të papritura të kompanive të energjisë dhe rinovimi i tregjeve të energjisë elektrike, në mënyrë që kostot e gazit natyror të luajnë më pak një rol në përcaktimin e çmimeve të energjisë.
Por ndërsa vendet përpiqen të zëvendësojnë lëndët djegëse fosile ruse dhe madje të riaktivizojnë termocentralet ndotëse me qymyr, ambientalistët dhe vetë BE-ja thonë se burimet e rinovueshme janë zgjidhja afatgjatë.
Fqinjët në Madrid që kërkojnë të ulin kostot e energjisë elektrike dhe të ndihmojnë transicionin e energjisë kanë instaluan panele diellore këtë muaj për të siguruar zhvillimin e banesave të tyre pas vitesh pune.
Qeveritë e kanë hedhur poshtë Rusinë si furnizues të energjisë, por presidenti Vladimir Putin ka ende ndikim, thonë analistët. Një pjesë e gazit rus ende rrjedh dhe një dimër i vështirë mund të dëmtojë mbështetjen publike për Ukrainën në disa vende. Tashmë ka pasur protesta në vende si Çekia dhe Belgjika.
Në Bullgari, më i varfëri nga 27 anëtarët e BE-së, kostot në rritje të energjisë po i detyrojnë familjet të shkurtojnë shpenzimet shtesë përpara dimrit për të siguruar që të ketë para të mjaftueshme për të blerë ushqime dhe ilaçe.
Më shumë se një e katërta e 7 milionë banorëve të Bullgarisë nuk mund të përballojnë ngrohjen e shtëpisë së tyre, sipas Zyrës së Statistikave të BE-së, Eurostat, më e larta në bllokun 27 vendesh për shkak të ndërtesave të izoluara keq dhe të ardhurave të ulëta. Gati gjysma e familjeve përdorin dru zjarri në dimër si karburantin më të lirë dhe më të qasshëm, por rritja e kërkesës dhe inflacioni i madh i kanë shtyrë çmimet mbi nivelet e vitit të kaluar.
Në kryeqytet, Sofje, ku pothuajse gjysmë milioni familje kanë ngrohje të siguruar nga centralet qendrore, shumë kanë kërkuar opsione të tjera, pasi u njoftua në rritje çmimi prej 40%.
Përktheu: Forca Jashari
